Ze względu na różnorodność i złożoność technik operacyjnych chirurdzy stosują różne narzędzia chirurgiczne w celu optymalizacji swoich działań. Do tej pory opracowano tysiące narzędzi chirurgicznych, aby pomóc profesjonalnym chirurgom w wykonywaniu zabiegów lub operacji. Niektóre narzędzia chirurgiczne są przeznaczone do ogólnego użytku w różnych dziedzinach chirurgii (np. pęsety chirurgiczne), podczas gdy inne są wyspecjalizowane i wykorzystywane do określonych typów operacji.
Rodzaje narzędzi chirurgicznych
Narzędzia chirurgiczne są zasadniczo klasyfikowane według ich funkcji. Służą przede wszystkim do cięcia, trzymania, chwytania, zamykania, zaciskania, wciągania, szycia, rozszerzania itp. W tym artykule opisane zostały podstawowe narzędzia chirurgiczne i ich zastosowania kliniczne. Narzędzia chirurgiczne są klasyfikowane według ich funkcjonalnego zastosowania do następujących kategorii:
Narzędzia chirurgiczne do cięcia
Wiele narzędzi chirurgicznych jest używanych do cięcia skóry, tkanek miękkich, a nawet kości. Niektóre z nich są jednorazowego użytku, takie jak skalpele i ostrza, podczas gdy inne są wielokrotnego użytku, takie jak noże. Do poszczególnych operacji wykorzystywane są ostrza o różnych rozmiarach. Na przykład, chirurdzy naczyniowi zwykle używają mniejszego ostrza do nakłuwania dużych tętnic, np. aorty, laryngolodzy stosują większe ostrze do wycięcia migdałków, podobnie jak chirurdzy plastyczni.
Narzędzia chirurgiczne do chwytania
Chirurdzy używają niektórych narzędzi do chwytania lub trzymania tkanek, aby mieć lepszy widok pola operacyjnego. Najczęściej używanymi w tym celu narzędziami chirurgicznymi są pęsety chirurgiczne oraz kleszcze chirurgiczne. Pincety chirurgiczne są powszechnym narzędziem chirurgicznym używanym przez chirurgów ogólnych do chwytania i przytrzymywania skóry oraz na przykład usuwania ciał obcych z organizmu.
Narzędzia chirurgiczne do zaciskania
Te narzędzia chirurgiczne używane są głównie do zaciskania naczyń krwionośnych lub innych tkanek w celu odsunięcia ich od operowanego obszaru. Zabieg taki wykonuje się w celu jak najdokładniejszego odsłonięcia operowanego miejsca.
Narzędzia chirurgiczne do rozwierania
Narzędzia chirurgiczne służące do rozwierania tkanek pomagają chirurgom uzyskać dokładniejszą wizualizację obszaru poddanego operacji. Za pomocą tych narzędzi chirurdzy wycofują tkanki, nie powodując ich urazu. Podstawowe narzędzia chirurgiczne w tej kategorii to rozwieracz jamy brzusznej (stosowany często podczas laparotomii) i haczyk chirurgiczny (używany do cofania krawędzi skóry podczas rozwarstwiania szerokich jej płatów; niektóre z nich są zaprojektowane z zaokrąglonymi końcówkami, aby zminimalizować uraz tkanek). Niektóre z tych narzędzi mają funkcję samodzielnego utrzymywania się, ułatwiając w ten sposób wizualizację operowanego obszaru.
Narzędzia chirurgiczne wziernikowe
Podstawowe narzędzia chirurgiczne obejmują również te przeznaczone do oglądania głębokich struktur, których nie można zobaczyć z zewnątrz. Zaliczyć można do nich między innymi: wzierniki, endoskopy i anoskopy.
Narzędzia chirurgiczne do zszywania
Narzędzia służące do zszywania umożliwiają zespolenie krawędzi skóry lub tkanek miękkich. Podstawowe narzędzia chirurgiczne w tej kategorii to: igła, uchwyt igły, małe zębate kleszcze chirurgiczne i cienkie nożyczki umożliwiające docinanie nici chirurgicznych. W tej kategorii można wymienić jeszcze zszywacze i klipsy, które mogą być używane do zespoleń tkanek wewnętrznych.
Ponadto można wymienić jeszcze inne, bardziej zaawansowane narzędzia chirurgiczne, które są wykorzystywane szczególnie w chirurgii okulistycznej, np. nożyczki do cięcia rogówki, mikronożyczki Pierre i inne oferowane przez https://madens.pl/oferta/narzedzia-instrumenty-chirurgiczne/pesety-pincety-chirurgiczne/. Podczas operacji chirurgicznych często wykorzystywane są również narzędzia chirurgiczne zasilane elektrycznie. Do nich zaliczane są przede wszystkim precyzyjne narzędzia tnące, zaprojektowane do pracy z kością i chrząstką – umożliwiają lżejsze cięcie i szybszą pracę w porównaniu do zabiegów manualnych. Są też używane do wiercenia, cięcia, kształtowania i fazowania kości.